Projekt "Watch 24"

Okres trwania: luty 2009 - marzec 2011

Kwota dofinansowania: 80.000 $

Cele projektu:

1. Wzmocnienie gwarancji i standardów postępowania z więźniami oraz pomoc w realizacji ich praw i poszanowania ich wolności.
2. Promowanie i badanie polityki readaptacji skazanych.

Działania:

• Poradnictwo prawne i okołoprawne dla skazanych. Zakres porad obejmuje sprawy, które bezpośrednio wynikają z pozbawienia wolności i wpływają na status prawny oraz społeczny skazanych (sprawy cywilne, rodzinne, karne, realizacja praw z art. 102 kkw).
• Monitoring jednostek penitencjarnych.
• Spotkania eksperckie i spotkania Koalicji "Porozumienie na rzecz wprowadzania OPCAT".
• Analiza polskiego systemu postpenitencjarnego i polityki prowadzonej w tym zakresie.
• Promowanie modelu przygotowywania więźniów do zwolnienia i wspierania ich działań podejmowanych już po nim.

Działania:

• wyniki badań nad nadzorem penitencjarnym - raport z badań i ekspertyza
  D. Zimecka-Kroll, Nadzór penitencjarny w Polsce
  M. Niełaczna, Nadzór penitencjarny w poznańskim okręgu sądowym,
• ustalenia kondycji najstarszych jednostek penitencjarnych w Polsce oraz przyjęcie planu naprawczego w dialogu z władzami Centralnego Zarządu Służby Więziennej
  Raport z monitoringu: M. Niełaczna, Zmiany za murami? Stosowanie standardów postępowania z więźniami w Polsce,
• wyniki badań nad przyjęciem do aresztu śledczego/zakładu karnego w celu odbywania kary - okres przejściowy i cele przejściowe Raport z monitoringu: M. Niełaczna, Postępowanie ze skazanymi przy przyjęciu w celu odbycia kary pozbawienia wolności. Raport z monitoringu,
• Ekspertyza E. Rekosz, Przygotowanie skazanych do zwolnienia. Wyniki badań na temat oddziaływań penitencjarnych w polskich zakładach karnych,
• Ekspertyza D. Woźniakowska-Fajst, Pomoc postpenitencjarna - dobre praktyki na przykładzie działalności Fundacji "Sławek" z Warszawy
• Udzielenie 584 porad prawnych bezpośrednio w warszawskich aresztach śledczych i objęcie poradnictwem 550 skazanych.

Projekt był finansowany przez Open Society Institute Budapest.

Projekt "Watch More" - kontynuacja działań strażniczych w więzieniach

Okres trwania: luty 2012 - czerwiec 2014

Kwota dofinansowania: 94.700 $

Cele projektu:

1. Czuwanie nad przestrzeganiem praw więźniów, zwłaszcza więźniów należących do szczególnych kategorii podatnych na ryzyko niehumanitarnego traktowania (więźniów długoterminowych, w tym dożywotnio pozbawionych wolności oraz tzw. niebezpiecznych).
2. Wzmocnienie gwarancji ochrony więźniów w postępowaniu wykonawczym oraz przed sądami penitencjarnymi, cywilnymi i administracyjnymi lub organami postępowania wykonawczego, jak również wzmocnienie odpowiedzialności cywilnej więźniów poprzez prowadzenie spraw precedensowych przed sądami penitencjarnymi i cywilnymi.
3. Monitorowanie, wspieranie i uzupełnianie funkcji Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur (KMPT).

Działania:

• monitorowanie warunków uwięzienia i postępowania z więźniami, w szczególności poprzez wizytacje jednostek penitencjarnych oraz badanie skarg więźniów,
• udzielanie skazanym porad prawnych z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego, karnego wykonawczego, a następnie identyfikowanie spraw precedensowych (ważnych dla osiągnięcia pozytywnej zmiany i ukształtowania dobrej praktyki) i prowadzenie ich przed sądami lub organami postępowania wykonawczego,
• monitorowanie organizacji, sposób działania i efekty pracy Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur (KMPT) oraz wspieranie go w wykonywaniu przez niego zapobiegawczej funkcji poprzez konsultowanie metod i narzędzi pracy, przygotowywanie stanowisk, opinii i ekspertyz, popieranie jego zaleceń, organizację wspólnych seminariów i konferencji.

Realizowaliśmy trzy komponenty:

1. Monitoring warunków uwięzienia i postępowania z więźniami.
2. Badanie skarg więźniów.
3. Monitoring działania KMPT i asystowanie mu.

Efekty:

• Ustalenia co do wykonania kary dożywotniego pozbawienia wolności w 12 polskich więzieniach (Czarne, Sieradz, Sztum, Płock, Wronki, Strzelce Opolskie nr 1, Grudziądz nr 1, Racibórz, Kamińsk, Włocaławek, Wrocław nr 1, Goleniów); przeprowadzenie wywiadów z 44 funkcjonariuszami więziennymi i 93 skazanymi;
• Założenie zespołu badawczego ds. więźniów dożywotnich we współpracy z Katedrą Kryminologii i Polityki Kryminalnej UW;
• Ustalenia co do postępowania z więźniami "niebezpiecznymi" w 7 oddziałach o specjalnych zabezpieczeniach (w ZK Tarnów, Rzeszów, Wołów, Sztum, Włocławek, Barczewo i AŚ Lublin); przeprowadzenie wywiadów z 22 funkcjonariuszami więziennymi i 22 więźniami "niebezpiecznymi" oraz analiza 45 akt osobowych
• Publikacje z badań nad wykonaniem kdpw i postępowania z więźniami "niebezpiecznymi"
  M. Niełaczna, Sprawiedliwość skrajna. Dożywotnie więzienie, maksymalne zabezpieczenie,
  M. Markowska, M. Niełaczna, Skazani na dożywotnie więzienie. Niezbędnik informacyjny,
• Udzielenie 773 porad prawnych skazanym bezpośrednio w warszawskich aresztach śledczych i zapoznanie się z 723 listami skazanych piszących z całej Polski do Stowarzyszenia
• Wystąpienie do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka ze sprawą Łukasz Z. przeciwko Polsce, skarga nr 50868/12. W sprawie Strony zawarły ugodę;
• Wystąpienie do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka ze sprawą Sebastian P. przeciwko Polsce, skarga nr 3529/14; sprawa w toku.

Projekt był finansowany przez Open Society Institute Budapest.

Sekcja "Wolność"

Sekcja "Wolność" działa na rzecz wzmocnienia ochrony osób uwięzionych oraz wprowadzania standardów postępowania z nimi. Sekcja podejmuje starania mające na celu wyrównanie szans tych osób i ułatwienie im dostępu do pomocy prawnej i instytucji życia publicznego. W ramach Sekcji Stowarzyszenie działa także w celu zapobiegania nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu osób pozbawienia wolności.

Działania podejmowane są zarówno w interesie publicznym i przyczyniają się do poszanowania prawa przez funkcjonariuszy publicznych oraz wzmacniania praworządnego państwa, jak i indywidualnym, to jest na rzecz osób pozbawionych wolności, w szczególności więźniów.

Swoje cele Sekcja realizuje poprzez:

• działania strażnicze, w szczególności poprzez monitoring jednostek penitencjarnych oraz formułowanie zaleceń pokontrolnych skierowanych do władz publicznych,
• badanie przypadków nadużyć władzy i maltretowania osób pozbawionych wolności w miejscach odosobnienia,
• poradnictwo prawne dla więźniów przebywających w warszawskich jednostkach penitencjarnych, a w razie potrzeby, przebywających w jednostkach na terenie Polski,
• współpracę ze środowiskiem akademickim - klinikami ("Kliniką art. 42 kkw" działającą przy Katedrze Kryminologii i Polityki Kryminalnej UW), ekspertami i studentami-wolontariuszami,
• współpracę z polskimi organizacjami strażniczymi (Helsińską Fundacją Praw Człowieka, Amnestią Międzynarodową, Międzynarodową Komisją Prawników-Sekcja Polska) oraz instytucjami stojącymi na straży praw człowieka (Rzecznikiem Praw Obywatelskich, Krajowym Mechanizmem Prewencji),
• opracowywanie standardów, ekspertyz, narzędzi badawczych pomocnych w działaniach strażniczych, poradnictwie i rzecznictwie,
• organizowanie i prowadzenie spotkań eksperckich i konferencji,
• kierowanie wystąpień i petycji do władz publicznych oraz sygnalizacji i informacji do kontrolnych organów międzynarodowych.

Najważniejsze zrealizowane przez Sekcję Stowarzyszenia projekty:

1. Monitoring realizacji zaleceń CPT przez władze polskie
2. Monitoring - innowacyjna forma rzecznictwa obywatelskiego.
3. Watch 24. Jest to projekt strażniczy którego działania polegają na poradnictwie i monitoringu postępowania z więźniami. Sekcja utworzyła także specjalną stronę dotycząca działań strażniczych i monitoringu: watch.interwencjaprawna.pl.
4. Udział w Koalicji organizacji pozarządowych "Porozumienie na rzecz wprowadzania OPCAT"